Kenmerken 

PDD-NOS is de afkorting van: Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified. In het Nederlands betekent dat: Pervasieve Ontwikkelingsstoornis, niet anders omschreven. In de DSM-5 komt deze classificatie niet meer voor, maar de afgelopen jaren is deze diagnose regelmatig gesteld. Deze diagnose krijg je als je niet alle kenmerken van autisme hebt, maar wel een aantal. 

Mensen met PDD-NOS voldoen niet aan de criteria voor een specifieke pervasieve ontwikkelingsstoornis, schizofrenie, schizo-typische persoonlijkheid of ontwijkende persoonlijkheidsstoornis. Tot de categorie PDD-NOS behoren ook de atypische autismebeelden die niet voldoen aan de criteria van de autistische stoornis omdat ze: 

• zich pas op latere leeftijd voordoen 
• een atypische symptomatologie kennen die niet herkenbaar is als tot het autisme behorend 
• te weinig symptomen bevatten   

PDD-NOS is in feite een restcategorie en wordt daarom wel de verlegenheidsdiagnose genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat er nog geen duidelijke uitspraak gedaan kan worden of de persoon beantwoordt aan de criteria van een van de andere pervasieve ontwikkelingsstoornissen. Dat kan komen omdat men niet over voldoende informatie beschikt of omdat er geen informatie over de kinderjaren meer beschikbaar is. 

 

Beperkingen 

Als je PDD-NOS hebt, heb je kenmerken die overeenkomen met de kenmerken die je ziet bij de andere autismespectrumstoornissen. Iemand met een autismespectrumstoornis heeft beperkingen op drie gebieden. Deze drie gebieden zijn: 

Sociale interactie en verbeelding.  

Mensen met een autismespectrumstoornis zijn bijvoorbeeld erg in zichzelf gekeerd en kunnen zich moeilijk inleven in andere mensen. 

Communicatie en (lichaams)taal.  

Iemand met een autismespectrumstoornis herkent vaak geen gezichtsuitdrukkingen (bijv. angst, blijdschap) bij andere mensen. Bovendien is de taalontwikkeling vaak vertraagd en afwijkend, taal wordt in alle gevallen letterlijk genomen. 

Stereotiepe interesses en gedrag.  

Iemand met een autismespectrumstoornis kan bijvoorbeeld zodanig opgaan in een activiteit dat er nergens anders meer aandacht voor is. Als de activiteit (bijvoorbeeld een hobby) niet kan worden uitgevoerd kan paniek ontstaan. Vaak zijn er ook herhalende patronen in het gedrag aanwezig. 

PDD-NOS is een soort restcategorie van stoornissen waarbij er problemen zijn op deze drie gebieden, maar waarbij iemand niet helemaal voldoet aan de criteria voor één van de andere autismespectrumstoornissen. Eenduidige criteria voor het stellen van de diagnose PDD-NOS ontbreken, met als gevolg dat het soms onduidelijk is wanneer deze classificatie gebruikt moet worden. 

Mogelijke bijkomende problemen bij PDD-NOS 

Naast de beperkingen op bovenstaande drie gebieden zijn er vaak bijkomende problemen. Kinderen met PDD-NOS kunnen onderling sterk verschillen in de ernst van de kernproblemen en het aantal en de ernst van de bijkomende problemen. 

Bij PDD-NOS kunnen zich ook problemen voordoen op het gebied van: 

• Zintuiglijke verwerking. 
• Eetpatroon. 
• Ontlasting. 
• Slapen. 
• Motoriek. 
• PDD-NOS gaat ook vaak gepaard met één of meer andere psychische stoornissen, zoals: 
•  
• Een verstandelijke handicap. 
• Obsessief-compulsieve stoornis. 
• ADHD. 
• Depressieve stoornis. 

 

Begeleiding 

Psycho-educatie 

Hierbij wordt uitleg gegeven over wat autisme inhoudt. Dit is altijd een belangrijke eerste stap in de hulpverlening bij mensen met autisme. 

Cognitieve gedragstherapie 

Ook is cognitieve gedragstherapie geschikt voor volwassenen met autisme. Bij een psycholoog of gedragstherapeut kan men terecht voor een specifiek behandelprogramma gericht op volwassenen met autisme. In een kortdurende behandeling is het programma wordt ingegaan op het omgaan met autisme, het omgaan met spanning en problemen en het bevorderen van helpende gedachten. Dit om klachten vermindering te bewerkstelligen, copingvaardigheden en zelfregulatie te vergroten, constructief gedrag en zelfacceptatie te bevorderen en strategieën te leren om tekorten te compenseren die niet kunnen worden veranderd. 

Mindfulness 

Mindfulness therapie is een behandeling dat valt onder de nieuwe generatie cognitieve gedragstherapieën. Mindfullness therapie is gericht op zelfacceptatie en het met aandacht leven 'in het moment'. Er wordt veel geoefend met meditatieoefeningen en aandacht trainingen. Mindfullness kan helpen bij somberheidsklachten, dwangmatig denken en prikkelgevoeligheid. 

Een handig boek voor mensen met autisme die met Mindfulness aan de slag willen en ook voor hulpverleners is 'Mindfulness bij volwassenen met autisme' van Annelies Spek. 

Psychotherapie 

Psychotherapie wordt gegeven door klinisch psychologen, psychotherapeuten en psychiaters. 

Naast de beperkingen die iemand met autisme kan hebben, kunnen ze ook andere moeilijkheden ervaren of iets ergs meemaken, zoals het plotseling overlijden van een dierbaar persoon, wat iemand moeilijk kan verwerken. Iedere persoon met autisme zal met zijn beperkingen op een bepaalde manier hebben leren omgaan maar dit kan in de loop van zijn ontwikkeling meer of minder effectief blijken, waardoor ook volwassenen met autisme emotioneel en/of gedragsmatig in nood komen. In de puberteit of op latere leeftijd wordt een groot aantal intelligente personen met het autisme spectrumstoornis zich bewust van de gevolgen van hun stoornis voor hun relationele en maatschappelijke toekomst. Dit kan leiden tot ernstige acceptatieproblemen waarbij ze adequate (psychotherapeutische) hulp nodig kunnen hebben. Deze acceptatieproblematiek kan bij alle gezinsleden voorkomen en vraagt dan om begeleiding of gezinstherapeutische behandeling. 

De indicatie voor psychotherapie wordt altijd gesteld na een gedegen onderzoek door een deskundig en ervaren psychotherapeut. 

(Job)Coaching 

Coaching is het bieden van praktische begeleiding in het werk en school met het in acht nemen van de beperkingen en stoornissen van het autisme spectrum. Bij het begeleiden van personen met autisme worden activiteiten, denkprocessen en gevoelsuitingen verhelderd en gestructureerd. Er wordt gekeken naar de sterke kanten van de persoon. Deze kwaliteiten kunnen hen, mits in vaste handelingen uitgevoerd, grond onder de voeten geven in leer-en werksituaties. Ook wordt er gewerkt aan verhoging van veiligheid en voorspelbaarheid waarbij het mogelijk wordt doelgerichter en doelmatiger te handelen.